Waarom is het belangrijk dat de collectie van Fjällräven PFAS-vrij is?

PFAS is een afkorting van per- en polyfluoroalkylstoffen, ook bekend als PFC, een afkorting van Perfluorinated Chemicals (in het Nederlands: geperfluoreerde en gepolyfluoreerde chemicaliën).

Het zijn chemicaliën die onder andere in de kledingindustrie worden gebruikt om een stof waterdicht/waterafstotend te maken. Dat werkt prima. Alleen, PFAS zijn slecht voor het milieu, nauwelijks afbreekbaar en schadelijk voor het afweersysteem. Een aantal types is bij langdurige blootstelling kankerverwekkend. De collectie van outdoormerk Fjällräven is daarom PFAS-vrij. Fjällräven startte daar al in 2009 mee.

Greenpeace bracht in 2016 de resultaten van een onderzoek naar kleding van outdoormerken naar buiten. In slechts 10 procent van 40 onderzochte artikelen zat geen PFAS. Sinds de publicatie zijn outdoormerken druk bezig PFAS uit hun producten te halen.

PFAS in het Nederlandse nieuws

Deze maand werd bekend dat het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek is gestart naar chemiebedrijf Chemours in Dordrecht. Aanleiding is onder meer de aangifte die advocaat Bénédicte Ficq namens zo’n 3.600 mensen deed tegen het bedrijf en de leidinggevenden. Zij beschuldigen het bedrijf ervan vanaf 1967 tot nu opzettelijk PFAS in de lucht, de bodem of het oppervlaktewater te hebben gebracht. Bij het onderzoek van justitie wordt ook gekeken of leidinggevenden aansprakelijk kunnen worden gesteld.

Rechtszaak tegen Chemours

Eind september bepaalde de rechtbank Rotterdam dat Chemours deels aansprakelijk is voor schade die gemeenten in de omgeving hebben geleden door vervuiling met PFAS. De rechter oordeelde dat Chemours en voorganger DuPont bij het aanvragen van vergunningen belangrijke informatie over de schadelijkheid van de uitstoot hebben achtergehouden. Nu de rechtbank de gemeenten op belangrijke punten in het gelijk heeft gesteld, ligt de weg naar een schadevergoedingsprocedure open. De gemeenten willen de kosten die voortvloeien uit de verontreiniging op Chemours verhalen. Dan gaat het om bodem- en gezondheidsonderzoeken en financiële schade door de bodemverontreiniging.

‘Eet niet uit volkstuin nabij fabriek’

Zomer 2021 adviseerde het RIVM na een studie naar gevaarlijke stoffen aan inwoners van Dordrecht, Papendrecht en Sliedrecht die binnen een kilometer rondom Chemours aan de Baanhoekweg groente en fruit telen, om geen producten van eigen tuin te eten. Het RIVM was namelijk tot de conclusie gekomen dat stoffen mogelijk twintig keer schadelijker zijn dat tot nu toe werd gedacht…

Op welke manier komen PFAS in outdoorkleding in het milieu terecht?

PFAS komen op verschillende manieren in het milieu terecht. Bijvoorbeeld bij de productie, bij uitstoot en in afval van producten met PFAS. Als PFAS in kleding is verwerkt en het regent, dan slijt de stof en komen er steeds kleine deeltjes in de natuur. PFAS verspreiden zich via water, bodem en lucht. Zo komen PFAS ook in het lichaam terecht, via bijvoorbeeld drinkwater en voedsel. Rijksoverheid.nl zegt daarover: PFAS kunnen het immuunsysteem beschadigen en kanker veroorzaken. Het hangt af van hoeveel je binnenkrijgt, hoe vaak en hoe lang. Dat verschilt dus sterk van persoon tot persoon.

Verbod op PFAS

PFAS worden een steeds belangrijker onderwerp. Vanaf 2025 is er in Californië een verbod op PFAS. Dat betekent dat fabrikanten die gebruikmaken van PFAS om kleding waterdicht/waterafstotend te maken, een andere techniek moeten gaan toepassen. Waarschijnlijk volgt Europa in 2026 met een verbod op het gebruik van PFAS. In februari van dit jaar zag een voorstel voor een Europees verbod op PFAS het levenslicht. Het verbod gaat gelden voor de productie, gebruik, verkoop en import van ruim 10.000 chemische stoffen, die in duizenden producten zitten die we elke dag gebruiken. Het Europese verbod is een initiatief van Nederland en Duitsland. De verwachting is dat de Europese Commissie in 2025 een definitief voorstel voor een verbod voorlegt voor besluitvorming door de lidstaten. In dat voorstel zijn dan ook overgangstermijnen opgenomen, zodat bedrijven voldoende tijd hebben om hun productieproces volledig PFAS-loos te maken.

Alternatieven

Al ver voor Greenpeace met de resultaten van het onderzoek kwam, is Fjällräven gestart met het uitfaseren van PFAS in zijn artikelen. Fjällräven zette in 2015 een grote stap voorwaarts op weg naar het elimineren van PFAS met de lancering van zijn Eco-Shell Jacket en Eco-Shell Trousers, die werden gemaakt van gerecyclede stoffen en een PFAS-vrije impregnatie hadden. Het ontwikkelingsproces stopte daar echter niet. In de jaren die volgden, heeft het merk zich gecommitteerd om zijn PFAS-vrije producten voortdurend te verbeteren en deze schadelijke chemicaliën volledig uit de gehele productcollectie te verwijderen – zelfs inclusief alle ritsen. De alternatieven worden gevormd door gerecyclede polyesters. Kleding wordt waterdicht geïmpregneerd met behulp van DWR, dat staat voor Durable Water Repellent. Het is een coating die ervoor zorgt dat regenwater van de kleding afsijpelt.

Bekijk de PFAS-vrije collectie van Fjällräven in de winkels van Mantje Texel. Of neem per mail of telefoon contact op: info@mantjestore.nl of 0222 – 312 102.